Richard Lukas to amerykański historyk polskiego pochodzenia. Jego książka „Forgotten Holocaust” („Zapomniany Holocaust”) poświęconą cierpieniom Polaków w czasie II wojny spotkała się z głosami krytyki ze strony środowisk żydowskich za zrównanie wojennych doświadczeń Polaków i Żydów. W wywiadzie z ,,Uważam Rze Historia” zdradził szczegóły.
„W życiu nie spodziewałbym się, ze oni moją książkę uznali za herezję, a użycie słowa „Holokaust” za skandal […] Uważają, że Żydzi mają patent na to słowo. A próba zestawiania ich tragedii z jakąkolwiek inną to zbrodnia. Moja książka została uznana za „zbyt propolską”.
Autor twierdzi, że historia Polski dla badaczy jest tylko tłem – Żydzi w opowieści o II wojnie światowej są „good guys”, a Polacy są „bad guys”. Kiedy trafił na nowe relacje i dokumenty, przekonał się, że ,,są to sprawy zupełnie nieznane w Ameryce”.
„Gdy w latach 80. brałem się za pisanie swojej książki, postanowiłem sprawdzić, co amerykańscy historycy napisali już do tej pory o cierpieniach Polaków podczas wojny. Okazało się, że… nic, gdy tymczasem ksiazek o cierpieniach Żydów były tysiące.”
” Taka sytuacja to kuriozum, zważywszy na to, że ilościowo straty wojenne wśród Polaków katolików były mniej więcej takie same jak wśród Polaków-żydów […] Uważam, że nie ma powodu, dla którego nie można nazwać tego, co spotkało Polaków, Holokaustem. Polskie ofiary nie były wcale gorsze od żydowskich. Jednak dziennikarze nie podchwycili pomysłu. New York Times nie poświęcił książce nawet linijki.”
Tymczasem Jan Tomasz Gross mógł liczyć na zupełnie inną recepcję.
„Swoją karierę na emigracji zaczynał od pisania o polskim cierpieniu (między innymi znakomite „W czterdziestym nas matko na Sybir zesłali”). Gdy zorientował się, że nikogo te książki nie obchodzą, zabrał się za „Sąsiadów”. „New York Times” rozpływał się nad nim w zachwytach i dostał Gross etat w Princeton. Nie tylko wydal ta ksiazke, nie tylko udało mus się uniknąć odpowiedzialności za fatalne bledy zawodowe, ale jeszcze jest za ta ksiazke hołubiony.”
Richard Lukas opowiada również paradoksalną sytuację. Za jedną ze swoich książek dostał nagrodę im. Janusza Korczaka, przyznawaną przez żydowską organizację Liga Przeciwko Zniesławieniu. Ale stała się rzecz niesłychana:
„W międzyczasie zarząd Ligi zorientował się jednak, że jury przyznało nagrodę autorowi „Zapomnianego Holokaustu”. 24 godziny później dostałem list od Ligi, w którym napisano, że nagroda została mi odebrana. Stwierdzono, że nie naświetliłem problemu „w odpowiedni sposób” […] mój adwokat zagroził, że uda się z tą sprawą do prasy. A Liga przeciwko Zniesławieniom niczego tak się nie boi jak czarnego PR. Postanowili mi więc nagrody nie odbierać. Wyróżnienie to wręczane jest jednak zawsze podczas wspaniałej uroczystości w Nowym Jorku, po której organizowany jest bankiet. Przychodzi na nią intelektualna elita tego miasta, szeroko pisze o niej prasa. Mnie nagrodę przysłano pocztą…
Bywa, że zwykli Żydzi czują presję, by nie mówić p tym, co dobrego spotkało ich ze strony Polaków.”
„Poznałem kiedyś pewną Żydówkę z Polski, która przetrwała niemiecką okupację dzięki wsparciu Polaków. Zwykłych włościan, którzy ją karmili i ukrywali, choć groziła im za to kara śmierci. Gdy to mi opowiadała, płakała. Były to łzy wdzięczności. Powiedziała mi jednak, że bałaby się o tym wszystkim powiedzieć w Ameryce publicznie. Wielu innych ocalałych z Holokaustu mówiło mi to samo. Że ich przeżycia są niepoprawne politycznie. I jeszcze jedna ciekawa rzecz, którą powiedziała mi ta pani – mówiła o podziwie dla olbrzymiego heroizmu tych Polaków. Przyznała, że wątpi, czy gdyby role się odwróciły, ona znalazłaby w sobie odwagę, żeby zrobić to samo. Łatwo więc dzisiaj, w bezpiecznej Ameryce, w bezpiecznym uniwersyteckim gabinecie, rzucać gromy na polski naród i zadawać kretyńskie pytania: „Dlaczego nie zrobiliście więcej?”
